توابع MIN() و MAX() در MySQL جزو توابع تجمعی (Aggregate Functions) هستند که برای یافتن کمترین و بیشترین مقدار در یک ستون داده‌ای استفاده می‌شوند.

این توابع روی داده‌های عددی، متنی و تاریخی کار می‌کنند و در گزارش‌گیری، تحلیل داده‌ها و تهیه خلاصه‌های آماری بسیار مفید هستند.

۱. تعریف توابع MIN و MAX

✅ تابع MIN()

تابع MIN() کوچک‌ترین مقدار یک ستون را برمی‌گرداند.

SELECT MIN(column_name) FROM table_name;

✅ تابع MAX()

تابع MAX() بزرگ‌ترین مقدار یک ستون را برمی‌گرداند.

SELECT MAX(column_name) FROM table_name;

۲. استفاده از MIN و MAX روی داده‌های عددی

این توابع برای یافتن کمترین و بیشترین مقدار در ستون‌های عددی به کار می‌روند.

مثال: یافتن کمترین و بیشترین قیمت محصول

SELECT MIN(price) AS min_price, MAX(price) AS max_price FROM products;

🔹 MIN(price) کمترین مقدار قیمت را پیدا می‌کند.
🔹 MAX(price) بیشترین مقدار قیمت را پیدا می‌کند.

۳. استفاده از MIN و MAX روی داده‌های متنی

در MySQL، این توابع بر اساس ترتیب الفبایی روی رشته‌های متنی کار می‌کنند.

مثال: یافتن اولین و آخرین نام در لیست کاربران

SELECT MIN(name) AS first_name, MAX(name) AS last_name FROM users;

🔹 MIN(name) کوچک‌ترین مقدار بر اساس ترتیب الفبایی (اولین نام).
🔹 MAX(name) بزرگ‌ترین مقدار بر اساس ترتیب الفبایی (آخرین نام).

✅ نکته: ترتیب الفبایی بر اساس کدهای ASCII تعیین می‌شود، یعنی حروف بزرگ قبل از حروف کوچک قرار می‌گیرند.

۴. استفاده از MIN و MAX روی داده‌های تاریخی

این توابع برای یافتن قدیمی‌ترین و جدیدترین تاریخ‌ها در پایگاه داده استفاده می‌شوند.

مثال: یافتن اولین و آخرین سفارش ثبت‌شده

SELECT MIN(order_date) AS first_order, MAX(order_date) AS last_order FROM orders;

🔹 MIN(order_date) تاریخ اولین سفارش.
🔹 MAX(order_date) تاریخ آخرین سفارش.

۵. استفاده از MIN و MAX همراه با GROUP BY

MIN() و MAX() می‌توانند همراه با GROUP BY برای یافتن کمترین و بیشترین مقدار در هر گروه استفاده شوند.

مثال: یافتن کمترین و بیشترین قیمت محصول در هر دسته‌بندی

SELECT category, MIN(price) AS min_price, MAX(price) AS max_price 
FROM products GROUP BY category;

🔹 برای هر دسته‌بندی (category)، کمترین و بیشترین قیمت محاسبه می‌شود.

۶. استفاده از MIN و MAX همراه با WHERE

می‌توان این توابع را همراه با WHERE برای اعمال فیلتر روی داده‌ها استفاده کرد.

مثال: یافتن کمترین و بیشترین سن کاربرانی که در تهران هستند

SELECT MIN(age) AS min_age, MAX(age) AS max_age FROM users WHERE city = 'تهران';

🔹 این کوئری کمترین و بیشترین سن کاربران ساکن تهران را برمی‌گرداند.

۷. استفاده از MIN و MAX همراه با SUBQUERY

می‌توان از این توابع در زیرپرس‌وجوها (Subqueries) برای یافتن رکوردهایی که مقدارشان برابر کمترین یا بیشترین مقدار است، استفاده کرد.

مثال: دریافت اطلاعات محصولی که ارزان‌ترین قیمت را دارد

SELECT * FROM products WHERE price = (SELECT MIN(price) FROM products);

🔹 این کوئری اطلاعات محصولی که ارزان‌ترین قیمت را دارد نمایش می‌دهد.

مثال: دریافت اطلاعات گران‌ترین محصول

SELECT * FROM products WHERE price = (SELECT MAX(price) FROM products);

🔹 این کوئری اطلاعات گران‌ترین محصول را نمایش می‌دهد.

۸. تفاوت MIN و MAX با ORDER BY + LIMIT

MIN() و MAX() مقدار تنها یک مقدار از یک ستون را برمی‌گردانند، اما اگر بخواهید رکورد کامل را دریافت کنید، از ORDER BY + LIMIT استفاده کنید.

مثال: دریافت اطلاعات کامل از ارزان‌ترین محصول

SELECT * FROM products ORDER BY price ASC LIMIT 1;

🔹 این کوئری اطلاعات کامل اولین محصول بر اساس قیمت صعودی (کمترین قیمت) را نمایش می‌دهد.

مثال: دریافت اطلاعات کامل از گران‌ترین محصول

SELECT * FROM products ORDER BY price DESC LIMIT 1;

🔹 این کوئری اطلاعات کامل اولین محصول بر اساس قیمت نزولی (بیشترین قیمت) را نمایش می‌دهد.

✅ ORDER BY + LIMIT رکورد کامل را نمایش می‌دهد، اما MIN() و MAX() فقط مقدار یک ستون را برمی‌گردانند.

۹. مقایسه MIN و MAX با سایر توابع تجمعی

۱۰. نکات بهینه‌سازی هنگام استفاده از MIN و MAX

1. استفاده از ایندکس برای بهبود عملکرد
   🔹 اگر ستون مورد استفاده در MIN() یا MAX() ایندکس داشته باشد، اجرای کوئری سریع‌تر خواهد بود.

   CREATE INDEX idx_price ON products(price);
   

   🔹 حالا اجرای:

   SELECT MIN(price) FROM products;
   

   بسیار سریع‌تر خواهد بود.

2. استفاده از WHERE برای کاهش تعداد رکوردهای اسکن‌شده

   SELECT MAX(salary) FROM employees WHERE department = 'IT';
   

   🔹 این کار باعث کاهش رکوردهای پردازش‌شده و افزایش سرعت می‌شود.

3. استفاده از LIMIT + ORDER BY برای دریافت اطلاعات کامل
   🔹 اگر به همه اطلاعات رکورد نیاز دارید، به‌جای MIN() یا MAX()، از ORDER BY + LIMIT استفاده کنید.

نتیجه‌گیری

• MIN() کمترین مقدار و MAX() بیشترین مقدار یک ستون را برمی‌گردانند.
• این توابع روی داده‌های عددی، متنی و تاریخی کار می‌کنند.
• می‌توان از این توابع همراه با GROUP BY برای یافتن مقادیر حداقل و حداکثر در هر گروه استفاده کرد.
• می‌توان آن‌ها را همراه با WHERE برای اعمال فیلتر به کار برد.
• اگر به اطلاعات کامل رکورد با کمترین یا بیشترین مقدار نیاز دارید، بهتر است از ORDER BY + LIMIT استفاده کنید.
• استفاده از ایندکس‌ها باعث افزایش سرعت اجرای کوئری می‌شود.

✅ با درک درست از MIN() و MAX()، می‌توان گزارش‌های تحلیلی دقیقی از پایگاه داده ایجاد کرد.