کلید خارجی (Foreign Key) در MySQL یکی از اجزای مهم پایگاه داده‌های رابطه‌ای است که برای برقراری ارتباط بین جداول و حفظ یکپارچگی داده‌ها استفاده می‌شود.

اما گاهی نیاز داریم که یک کلید خارجی را حذف کنیم، مثلاً هنگام تغییر ساختار پایگاه داده یا به‌روزرسانی روابط بین جداول.

در این راهنما، نحوه پیدا کردن، حذف کردن، و بررسی تأثیرات حذف کلید خارجی را به صورت گام‌به‌گام توضیح می‌دهیم.

۱. چرا باید کلید خارجی را حذف کنیم؟

دلایل مختلفی برای حذف کلید خارجی در MySQL وجود دارد، از جمله:

• تغییر ساختار پایگاه داده: ممکن است نیاز داشته باشیم نوع ارتباط بین جداول را تغییر دهیم.
• جلوگیری از محدودیت‌های حذف یا به‌روزرسانی داده‌ها: اگر کلید خارجی تنظیم شده باشد که از حذف یک رکورد در جدول والد جلوگیری کند، ممکن است نیاز به حذف آن داشته باشیم.
• بازسازی کلید خارجی با تنظیمات جدید: برای تغییر ON DELETE یا ON UPDATE باید ابتدا کلید خارجی را حذف کرده و مجدداً ایجاد کنیم.

۲. گام‌به‌گام حذف کلید خارجی در MySQL

۲.۱. بررسی وجود کلید خارجی

قبل از حذف کلید خارجی، ابتدا باید ببینیم که آیا جدول موردنظر دارای کلید خارجی هست یا خیر. برای این کار می‌توان از دستور زیر استفاده کرد:

SHOW CREATE TABLE orders;

✅ این دستور ساختار جدول را نمایش می‌دهد و می‌توان نام کلید خارجی را در خروجی آن پیدا کرد.

مثال خروجی دستور SHOW CREATE TABLE:

CREATE TABLE orders (
    order_id INT PRIMARY KEY,
    customer_id INT,
    order_date DATE,
    CONSTRAINT fk_customer FOREIGN KEY (customer_id) REFERENCES customers(customer_id) ON DELETE RESTRICT
);

✅ در این مثال، نام کلید خارجی که می‌خواهیم حذف کنیم، fk_customer است.

۲.۲. حذف کلید خارجی در MySQL

پس از پیدا کردن نام کلید خارجی، می‌توان از دستور ALTER TABLE برای حذف آن استفاده کرد:

ALTER TABLE orders DROP FOREIGN KEY fk_customer;

✅ این دستور کلید خارجی fk_customer را از جدول orders حذف می‌کند.

۲.۳. بررسی حذف موفقیت‌آمیز کلید خارجی

برای اطمینان از حذف کلید خارجی، می‌توان دوباره دستور SHOW CREATE TABLE را اجرا کرد و بررسی کرد که دیگر CONSTRAINT FOREIGN KEY در خروجی وجود ندارد:

SHOW CREATE TABLE orders;

۳. حذف کلید خارجی و ستون مرتبط با آن

حذف کلید خارجی به تنهایی باعث حذف ستون مرتبط با آن نمی‌شود. اگر قصد دارید همزمان ستون را نیز حذف کنید، از دستور زیر استفاده کنید:

ALTER TABLE orders DROP FOREIGN KEY fk_customer;
ALTER TABLE orders DROP COLUMN customer_id;

✅ این دستور ابتدا کلید خارجی fk_customer را حذف کرده و سپس ستون customer_id را از جدول orders حذف می‌کند.

۴. حذف کلید خارجی هنگام وجود محدودیت‌های فعال

اگر کلید خارجی دارای تنظیمات ON DELETE RESTRICT باشد، ممکن است هنگام حذف رکوردهای مرتبط دچار خطا شوید. در چنین شرایطی، می‌توان ابتدا تنظیمات کلید خارجی را به ON DELETE CASCADE تغییر داد یا داده‌های وابسته را حذف کرد و سپس کلید خارجی را حذف نمود.

۴.۱. حذف داده‌های وابسته قبل از حذف کلید خارجی

DELETE FROM orders WHERE customer_id IN (SELECT customer_id FROM customers);
ALTER TABLE orders DROP FOREIGN KEY fk_customer;

✅ این دستور ابتدا تمام رکوردهای وابسته در جدول orders را حذف می‌کند و سپس کلید خارجی را حذف می‌نماید.

۵. حذف و بازسازی کلید خارجی با تنظیمات جدید

گاهی لازم است کلید خارجی حذف شود و با تنظیمات جدیدی دوباره ایجاد گردد. برای مثال، فرض کنید می‌خواهیم کلید خارجی fk_customer را از ON DELETE RESTRICT به ON DELETE CASCADE تغییر دهیم.

۵.۱. حذف کلید خارجی قدیمی

ALTER TABLE orders DROP FOREIGN KEY fk_customer;

۵.۲. افزودن کلید خارجی جدید با تنظیمات جدید

ALTER TABLE orders
ADD CONSTRAINT fk_customer
FOREIGN KEY (customer_id) REFERENCES customers(customer_id) ON DELETE CASCADE;

✅ حالا، اگر یک رکورد از customers حذف شود، تمام سفارشات مربوط به آن مشتری در orders نیز به‌طور خودکار حذف خواهند شد.

۶. نکات مهم هنگام حذف کلید خارجی در MySQL

✔️ مطمئن شوید که حذف کلید خارجی، تأثیر منفی روی یکپارچگی داده‌ها نمی‌گذارد.
✔️ اگر قصد حذف ستون مرتبط را دارید، ابتدا کلید خارجی را حذف کنید، سپس ستون را حذف نمایید.
✔️ در صورت نیاز به تغییر رفتار کلید خارجی، می‌توان آن را حذف و مجدداً با تنظیمات جدید ایجاد کرد.
✔️ همیشه قبل از اعمال تغییرات روی پایگاه داده، از داده‌های مهم نسخه پشتیبان بگیرید.

۷. نتیجه‌گیری

حذف کلید خارجی در MySQL یکی از عملیات مهم در مدیریت پایگاه داده‌های رابطه‌ای است. برای این کار:

1. ابتدا با استفاده از دستور SHOW CREATE TABLE نام کلید خارجی را پیدا کنید.
2. سپس از ALTER TABLE DROP FOREIGN KEY برای حذف آن استفاده کنید.
3. در صورت نیاز، ستون مرتبط را نیز حذف کنید.
4. در صورت وجود محدودیت‌های ON DELETE RESTRICT، ابتدا داده‌های وابسته را مدیریت کنید.
5. در صورت نیاز به تنظیمات جدید، کلید خارجی را مجدداً تعریف کنید.

با رعایت این نکات، می‌توانید کلیدهای خارجی را به درستی مدیریت کرده و از بروز خطاهای ناخواسته جلوگیری کنید. 🚀