توسعه و ایجاد نرم افزار برای وب دارای دو گرایش کلی است. برنامه نویسی وب Web Programming و طراحی صفحات وب یا Web Design .
برنامه نویسی وب مربوط به کدنویسی قسمتی از نرم افزار است که روی سرویس دهنده وب و در نقطه دیگری اجرا میشود اما طراحی وب یا کدنویسی با آن قسمت از نرم افزار ارتباط دارد که درون مرورگر وب و در دستگاه کاربر اجرا میشود. البته مرز میان این دو بخش بسیار نامحسوس است و هر طراح وب سایت بایستی به هر دو بخش تسلط کافی داشته باشد. البته در پروژه های بزرگ هر یک از این بخش ها توسط متخصص همان بخش صورت میگیرد اما در پروژه های کوچک هر دو بخش توسط یک شخص قابل انجام است.حال به بررسی هر یک از این دو بخش میپردازیم.
الف) برنامه نویسی سمت کاربر Client Side Programming
طراحان صفحات وب بیشتر بر روی این بخش تمرکز و تبحر دارند. زبان های طراحی صفحات وب HTML و CSS هستند. در واقع ساختار کلی یک صفحه وب HTML و نحوه نمایش مانند رنگ ها ، نوع فونت ها و یا نوع نوشته ها توسط CSS بیان میشوند. در واقع HTML پایه اصلی صفحات وب است و CSS عناصر ظاهری را تعریف میکند. در عین حال برای برخی عوامل تعاملی مانند عکس العمل به فشار کلید و یا کنترل حرکت ماوس از Java Script استفاده میشود. یکی از مسائل مهم این است که Java Script هیچ ربطی به JAVA ندارد. زبان Java Script تنها توسط مرورگر وب اجرا میشود.
علاوه بر مواردی که عنوان شد شرکت های دیگری نیز مانند Adobe و مایکروسافت نیز با ارائه Flash و Silver Light سهمی در ابزارهای طراحی صفحات وب را به خود اختصاص داده اند. در کنار همه این موارد نرم افزارهای دیگری مانند Dream Weaver و یا Expression Web نیز برای طراحان وب به بازار عرضه شدند تا در کنار نرم افزارهای دیگری مانند PhotoShop و یا FireWork به طراحان وب کمک کنند.
ب) برنامه نویسی سمت سرور Server Side Programming
برنامه نویسی وب به صورت اختصاصی بر روی این حوزه متمرکز شده است. بر خلاف حوزه برنامه نویسی سمت کاربر که بیشتر بر روی عناصر ظاهری سر و کار دارد ، در حوزه برنامه نویسی سمت سرور عملیات پشت صحنه مانند ارتباط با سرویس دهنده بانک های اطلاعاتی و یا داده ها مورد توجه است.
در این میان زبان PHP بیشترین سهم را در اختیار خود دارد و فناوری ASP.NET و زبان های VB و #C دارای سهمی در حدود 20 درصد هستند. پس از این موارد در انتها فناوری Java و سایر موارد قرار دارند.
زبان PHP فراگیرترین زبان برنامه نویسی وب است که در دنیای اوپن سورس معرفی شد و از سرویس بانک اطلاعاتی MySql و سرویس Apache بر روی سیستم عامل Linux بهره میبرد. درست است که به علت محبوبیت PHP امکان اجرای آن در بستر Windows هم مهیا شده است اما همچنان بهترین بستر برای آن همان سرورهای لینوکسی است. البته زبان های دیگری مانند Perl و یا Ruby هم در دنیای اوپن سورس وجود دارند اما هیچ کدام مانند PHP فراگیر نشدند. در عین حال ابزاری مانند Easy PHP و WAMP Server نیز شما را در ایجاد یک سرور مجازی بر روی کامپیوتر شخصی یاری میکنند.
فناوری ASP.NET نیز توسط مایکروسافت ارائه شده است اما برنامه نویسان آن ملزم به استفاده از سایر نرم افزارهای این شرکت هستند. این فناوری در کنار VB و #C و بانک اطلاعاتی SQL Server و سیستم عامل Windows Server کامل میشود.
فناوری Java در سه نسخه متفاوت عرضه شده است. Java SE برای برنامه نویسان دسک تاپ ، Java ME برای برنامه نویسان تجهیزات همراه و Java EE برای برنامه نویسان وب. معمولا از Java در سازمان های بزرگ مثل بانک ها ، آژانس های مسافرتی و یا بیمه ها استفاده میشود. این فناوری بر روی انواع گوناگون سیستم عامل قابل دسترسی است اما در اصل Java با Unix گره خورده است.